Ασχολούμαι δημιουργικά στην αυλή του νηπιαγωγείου

Καλλιέργεια λαχανικών, αρωματικών φυτών, μπανανιάς και λουλουδιών-  Κομποστοποίηση και διαμόρφωση της αυλής με εικαστικές παρεμβάσεις των παιδιών

Αικατερίνη Δερμιτζάκη, (ΠΕ60 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ - dermitkate@yahoo.gr)
24ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου  

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η αφόρμηση για την ενασχόλησή μας, δόθηκε από τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς με τις ερωτήσεις που διατυπώθηκαν από τα παιδιά για το φυτό της μπανανιάς που υπάρχει στην αυλή του νηπιαγωγείου, -άγνωστο για τα περισσότερα- και ο προβληματισμός για τα φύλλα της λεμονιάς που είχαν προσβληθεί από μελίγκρα.
Αξιοποιώντας την περιέργεια των παιδιών και χρησιμοποιώντας την τεχνική της παρατήρησης, της διαχείρισης προβλήματος, το πείραμα , το καταιγισμό ιδεών, αρχίσαμε την ενασχόλησή μας με το πρόγραμμα: ,< Ασχολούμαι δημιουργικά στη αυλή του νηπιαγωγείου μας>.
Με γνώμονα τη ενεργή συμμετοχή των παιδιών, οργανώνονται δραστηριότητες με στόχο την επαφή των παιδιών με τη φύση,τη γνώση με βιωματικό τρόπο, της εξέλιξης των φυτών , αλλά και τις ανάγκες που έχουν τα φυτά κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους.
Τα παιδιά βιώνουν την αλλαγή της φύσης ανάλογα με την εποχή αλλά και την επίδραση των καιρικών φαινομένων, στην ανάπτυξη των φυτών
Παρατηρούν τη διαφορετικότητα μέσα στη φύση και συνειδητοποιούν ότι η ομορφιά βρίσκεται στο διαφορετικό.
Γνωρίζουν πως η φύση γίνεται πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες
Πειραματίζονται με υλικά και εκφράζονται δημιουργικά μέσα από την τέχνη
Ευαισθητοποιούνται σε θέματα σχετικά με το περιβάλλον και αποκτούν περιβαλλοντική συνείδηση.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ  

Καλλιέργεια, ανάπτυξη φυτών, διαφορετικότητα, κομποστοποίηση περιβαλλοντική συνείδηση.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η  επαφή με τη φύση  συμβάλει στην υιοθέτηση μιας περιβαλλοντικά υπεύθυνης συμπεριφοράς και ενισχύει την οικολογική συνείδηση. Λέγεται ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη την επαφή με τη φύση τόσο, όσο έχει την ανάγκη της επαφής με άλλους ανθρώπους
Παιδιά που συμμετέχουν σε βιωματικές δραστηριότητες που οργανώνονται στη φύση  γίνονται πιο δημιουργικά και αποκτούν θετικές κοινωνικές σχέσεις (Moore k Wong)
H ενασχόληση με δραστηριότητες  σχολικού κήπου δημιουργεί ευκαιρίες για διαφορετικού τύπου μάθηση.  Έτσι  μαθητές με μέτρια η και κακή απόδοση σε συνηθισμένες σχολικές  δραστηριότητες μέσα στην  τάξη μπορεί να βελτιώσουν την απόδοση  τους, γιατί τους δίνεται η ευκαιρία να προσεγγίσουν τη γνώση με διαφορετικό τρόπο.
ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΔΠΣΣ
Οι  δραστηριότητες, οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με το ΑΠΣ ΔΠΣΣ  Οι δράσεις  στηρίχθηκαν στις προϋπάρχουσες  γνώσεις και τα ενδιαφέροντα των παιδιών, δίνοντάς τους την ευκαιρία απόκτησης νέων γνώσεων μέσω της ενεργητικής και βιωματικής συμμετοχής. Επίσης το πρόγραμμα που πραγματοποιήθηκε έχει διαθεματική και επιστημονική προσέγγιση και αλληλεπιδρά με προγράμματα ανάπτυξης δραστηριοτήτων,  της Γλώσσας,  Μαθηματικών ,Μελέτης Περιβάλλοντος, των Τεχνών και ΤΠΕ
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
Ο εκπαιδευτικός  καθοδηγεί ,συντονίζει ,οργανώνει τις δραστηριότητες,  διευκολύνει  τη μαθησιακή διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη, το διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης,  τα ενδιαφέροντα  των  παιδιών τα οποία κατακτούν τη γνώση με την ενεργητική και βιωματική συμμετοχή. Ενθαρρύνει και ενισχύει την αλληλεπίδραση, εξασφαλίζοντας κλίμα αποδοχής, σεβασμού και παροχής ίσων ευκαιριών. Κατευθύνει τα παιδιά να υιοθετήσουν συμπεριφορές που συμβάλουν στη διαφύλαξη της φυσικής ισορροπίας και προστασίας του περιβάλλοντος
ΜΕΘΟΔΟΙ
Στην υλοποίηση του προγράμματος, χρησιμοποιήθηκε  η  μέθοδος  project, η διαθεματική, η ομαδοσυνεργατική, η διερευνητική, ενώ παράλληλα χρησιμοποιήθηκε η τεχνική εκμετάλλευσης του τυχαίου, ο καταιγισμός ιδεών, τα παιχνίδια ρόλων, η έρευνα- πείραμα   

ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Στόχος μας ήταν, να αξιοποιηθεί η περιέργεια και σε συνδυασμό  με τον ενθουσιασμό που προκαλεί η έρευνα, να αποχτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση και θετική στάση απέναντι στην επιστήμη

Στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο

● Να νιώσουν τα παιδιά  με όλες τις αισθήσεις, τις εποχές και τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση  και να κατανοήσουν τη διαδοχή τους

● Να γνωρίσουν διάφορα είδη φυτών  και  να ανακαλύψουν τις ανάγκες τους  σ΄ όλη τη διαδρομή της ανάπτυξής τους

● Να  πειραματιστούν με διάφορα υλικά, να παρατηρήσουν τις ιδιότητες τους και να διατυπώσουν συμπεράσματα

● Να συγκροτήσουν μαθηματική σκέψη

● Να κατανοήσουν την αξία των φυτών στη ζωή και τη σημασία της τροφικής αλυσίδας         

 ● Τη σημασία των φυτών και λουλουδιών στην καθημερινή ,κοινωνική  και θρησκευτική ζωή

● Να γνωρίσουν μύθους, ήθη ,έθιμα και παραδόσεις που συνδέονται   με  φυτά, λουλούδια, καιρικά φαινόμενα και εποχές

● Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με διάφορα είδη λόγου να εμπλουτίσουν το προφορικό λόγο και να αποκτήσουν εμπειρίες για φωνολογική επίγνωση αλλά και δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης

● Να έρθουν σε επαφή με διάφορες μορφές τέχνης και να εκφράζονται δημιουργικά μέσα από αυτές  

● Να  αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στην επιστήμη

● Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα περιβάλλοντος και να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση



Μαθησιακοί στόχοι

● Να δουλέψουν σε ομάδες και να κατανοήσουν την αξία της συνεργασίας

● Να σέβονται τις απόψεις των άλλων

● Να  ελέγχουν αρνητικά συναισθήματα

● Να αναπτύξουν  κριτική σκέψη

● Να υιοθετήσουν  θετικές στάσεις για  την πρόληψη και επίλυση  περιβαλλοντικών προβλημάτων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΕΩΝ

Από την  πρώτη μέρα του αγιασμού τα παιδιά εντυπωσιάστηκαν από το τις μπανανιές  που υπάρχουν στην αυλή του Νηπιαγωγείου και  νόμιζαν ότι κρύβονταν πιθηκάκια μέσα  σ΄ αυτές
Το τσαμπί με τις ώριμες μπανάνες έγινε αιτία να οργανωθούν  παιχνίδια γνωριμίας με μπανάνες.  Παίξαμε μυρίσαμε, γευτήκαμε, τις μπανάνες και τις φλούδες τις βάλαμε στον κομποστοποιητή που είχε τοποθετηθεί στο Νηπιαγωγείο σε συνεργασία με το ΤΕΙ την περσινή σχολική χρονιά.
Καθημερινά  τα παιδιά έβαζαν  στο  κομποστοποιητή  φλούδες  από τα φρούτα που έτρωγαν  στο πρωινό  αλλά και φλούδες  που έφερναν από το σπίτι.
Κρίναμε ότι ήταν αναγκαίο η οργάνωση δραστηριοτήτων  μέσα από ένα σχέδιο δράσης που θα αξιοποιούσε την περιέργεια, συμβάλλοντας στην απόχτηση  περιβαλλοντικής συνείδησης και θετικής στάσης απέναντι στην φυσική  επιστήμη.
Άρχισε να σκαρώνεται το Πρόγραμμα: Ασχολούμαι  δημιουργικά στην αυλή του Νηπιαγωγείου.
Ασχοληθήκαμε αρχικά με την έννοια της δημιουργικότητας  
Τέθηκε το ερώτημα: Τι μπορούμε να κάνουμε στην αυλή του Νηπιαγωγείου μας;  Ακούσαμε τις προτάσεις των παιδιών, τις καταγράψαμε, τις ομαδοποιήσαμε και αποφασίσαμε να γίνονται δράσεις στην αυλή ανάλογα με την εποχή.
Δημιουργήθηκαν οι πρώτες ομάδες οι οποίες άλλαζαν, ανάλογα με την εποχή
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ
Οργανώθηκαν  παιχνίδια για τον προσανατολισμό στο χώρο της αυλής, παιχνίδια παρατήρησης, αναγνώρισης του γεωμετρικού σχήματος και οπτικοποίησης από διάφορα σημεία.
Εντοπίστηκαν θέσεις και διαδρομές στο χώρο και έγινε η χαρτογράφηση της αυλής από τα ίδια τα παιδιά
Η κληματαριά που βρίσκεται στο φράκτη του σχολείου έγινε αφορμή να ασχοληθούμε με τη θεματική ενότητα: ΣΤΑΦΥΛΙ  (Μελέτη περιβάλλοντος)
Γλώσσα- κατανόηση διαφορετικών μοντέλων οργάνωσης προφορικού λόγου
Οργανώθηκαν  μουσικοκινητικές δράσεις με  αινίγματα και παροιμίες
Επεξεργαστήκαμε την παροιμία :”Όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια”, αναζητήσαμε τρόπους που θα μπορούσε να φτάσει η αλεπού τα σταφύλια (Γλώσσα- Κριτική Σκέψη)
 Ανατρέξαμε στη δική μας καθημερινότητα και θυμηθήκαμε περιστατικά που εμείς είχαμε ρίξει το φταίξιμο σε άλλους  (Κοινωνικοσυναισθηματικές  δεξιότητες)


Επεξεργαστήκαμε  πίνακες και εικόνες   σχετικά με τον τρύγο  (Φρανσίσκο Γκόγια-σχέση με το  παρελθόν). Τα παιδιά τους αναπαρίσταναν με παιχνίδια ρόλων  και με τη τεχνική της παγωμένης εικόνας (Τέχνη-Γλώσσα-Θεατρική έκφραση)
Το Φθινόπωρο τα παιδιά παρατήρησαν, κατέγραψαν τα φυτά που υπήρχαν στο χώρο της αυλής και  κατέταξαν τα δέντρα σε αειθαλή και φυλλοβόλα. Παρατήρησαν και ξεχώρισαν τα δέντρα που είχαν καρπούς το φθινόπωρο. (Μελέτη Περιβάλλοντος)
Εντοπίστηκε μελίγκρα στα  δεντράκια  της λεμονιάς και της μανταρινιάς. Η ομάδα που είχε αναλάβει τα αειθαλή δέντρα της αυλής έφερε πληροφορίες για τη μελίγκρα  Τέθηκε ο προβληματισμός: Τι πρέπει να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε. Τα παιδιά πρότειναν λύσεις (καταιγισμός ιδεών). Παρασκεύασαν οικολογικό  φυτοφάρμακο, ράντισαν τα δέντρα και έγραψαν τη συνταγή (Γλώσσα-γραφή)
Η εμφάνιση του άνθους της μπανανιάς, η διαφορετικότητα του σε σχέση με τις εμπειρίες των παιδιών, προκάλεσε την περιέργεια και έγινε αντικείμενο παρατήρησης από τα παιδιά. Συγκεντρώθηκε υλικό από τις ομάδες, συζητήσαμε για τη χώρα προέλευσής της μπανανιάς την αξία στη υγεία, τις ιδιαίτερες συνθήκες που χρειάζεται για να αναπτυχθεί και ερευνήσαμε κατά πόσο η αυλή του σχολείου εξασφάλιζε αυτές τις συνθήκες.
Φυτέψαμε φθινοπωρινά λαχανικά, σπόρους και βολβούς κρεμμυδιών, οπλιστήκαμε  με υπομονή και επιμονή και περιμέναμε  να  μεγαλώσουν.
Κάναμε πειράματα
Φυτέψαμε σε διαφορετικές επιφάνειες. Σε χώμα και βαμβάκι και παρατηρήσαμε την ανάπτυξη τους και συμπεράναμε ότι στο χώμα  το φυτό αναπτύσσεται ενώ στο βαμβάκι μεγαλώνει και μετά ξεραίνεται.
Σε τρία  γλαστράκια  φυτέψαμε  φακή. Αφού μεγάλωσαν λίγο πήραμε
  1. ένα και το τοποθετήσαμε σε σκοτεινό μέρος  και κατά διαστήματα το ποτίζαμε
  2. ένα άλλο που το αφήσαμε στον ήλιο χωρίς νερό
  3. και ένα τρίτο που βρισκόταν έξω και το ποτίζαμε κανονικά
Μετά από μια εβδομάδα παρατηρήσαμε τα αποτελέσματα και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι για να αναπτυχθούν τα φυτά χρειάζονται  χώμα,  νερό, ήλιο και αέρα.
Σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κρήτης τοποθετήθηκε στο νηπιαγωγείο αυτοσχέδιο υδροπονικό  σύστημα φτιαγμένο από ανακυκλώσιμα υλικά.
Φυτεύτηκαν μαρούλια και σέλινο και τα παιδιά παρακολούθησαν την ανάπτυξη τους.  Σύγκριναν το χρόνο που χρειάζεται το μαρούλι για να αναπτυχθεί στο χώμα με το χρόνο που χρειάζεται  στο υδροπονικό σύστημα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι χρειάζεται λιγότερος χρόνος στο υδροπονικό σύστημα.
Συνειδητοποίησαν πως η επιστήμη βρίσκει εναλλακτικούς τρόπους καλλιέργειας .
Παρατηρούσαν την ποσότητα του νερού της βροχής με αυτοσχέδιο βροχόμετρο που το είχε κατασκευάσει ο μπαμπάς ενός από τα παιδιά.
Τα παιδιά πειραματίστηκαν με τις έννοιες βουλιάζω, επιπλέω και κατέγραψαν τις παρατηρήσεις τους.
Οργανώθηκαν δραστηριότητες ταξινόμησης των φθινοπωρινών  φύλλων, δημιουργίας μοτίβου και έγινε η πρώτη προσέγγιση της συμμετρίας με φύλλα. Ακολούθησαν παιχνίδια ταξινόμησης και αρίθμησης σπόρων (Μαθηματικά)      
Τα παιδιά σημείωσαν  την έναρξη  της ανθοφορίας της μπανανιάς στο  κύκλο του χρόνου και χρωμάτιζαν  τους μήνες που περνούσαν, μέχρι να ωριμάσουν οι μπανάνες (μαθηματικά - χρόνος)
Καταγράψαμε τις μέρες που χρειάστηκε για να εμφανιστεί το ριζικό σύστημα και τα πρώτα φυλλαράκια στους σπόρους που φυτέψαμε.  (μαθηματικά-χρονική διάρκεια)
Επεξεργαστήκαμε το παραμύθι Τα παιδιά του φθινοπώρου της Λότης Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου (γλώσσα-λογοτεχνία)
Φτιάξαμε  σύνθετες  λέξεις με τη λέξη φύλλο .
Αναζητήσαμε την λέξη καρότο που ήταν κρυμμένη μέσα σε άλλες (καροτόπιτα,  καροτοκουλουράκια, καροτοχυμός). Ασχοληθήκαμε με παιχνίδια φωνολογικής επίγνωσης και σύνδεσης φωνήματος με το γράμμα. Φτιάξαμε ένα  καρότο και μαρούλι  και μέσα τοποθετήσαμε τα ονόματα των παιδιών που το όνομά τους άρχιζε  από Κ  και Μ αντίστοιχα.
Τέχνη -Γλώσσα Θεατρική έκφραση
Επεξεργαστήκαμε πίνακες με  φθινοπωρινά  φύλλα και βροχή.  Με παιχνίδια ρόλων τα παιδιά,  βίωσαν τα στάδια ανάπτυξης του φυτού (από το σπόρο στο φυτό) και τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Έμαθαν το τραγούδι με νερό και ήλιο μεγαλώνω (παιδική σκηνή Δήμητρας Φουντούκη)
Δημιουργία και έκφραση
Με φύλλα που μαζέψαμε από την αυλή  τα παιδιά εκφράστηκαν δημιουργικά και έφτιαξαν το δικό τους πίνακα.
Τα παιδιά  ζωγράφισαν σε ομάδες  το μολυβένιο ουρανό και τα πρωτοβρόχια και επένδυσαν ηχητικά τις ζωγραφιές
Αισθήσεις και φθινόπωρο
Με τις πρώτες βροχές μυρίσαμε το νοτισμένο  χώμα, παρατηρήσαμε τα σύννεφα,τις ψιχάλες  τη βροχή, ακούσαμε τις βροντές και τα  καταγράψαμε σε φύλλο εργασίας (φύλλο εργασίας από τη  Σουλτάνα Μάνεση
Έννοια της διαφορετικότητας
Εντοπίστηκε η διαφορετικότητα στους σπόρους και παρατήρησαν τη διαφορετικότητα στις ρίζες των φυτών.
Παρατηρούσαν την αλλαγή του καιρού και συνειδητοποιούσαν την εναλλαγή των εποχών, συνδέοντάς της με τις  αλλαγές των φυτών  της  αυλής του νηπιαγωγείου  μας.
ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Μελέτη περιβάλλοντος
Τα παιδιά έφτιαξαν και τοποθέτησαν φωλιές για τα πουλιά του χειμώνα  πάνω στο δέντρο της αμυγδαλιάς  και κάθε διάλειμμα έβαζαν  ψιχουλάκια από το πρωινό τους  για τα πουλιά.
Ράβδισαν τα κλαδιά ελιάς που ακουμπούσαν στο φράκτη του νηπιαγωγείου μετά από συνεννόηση  με το γείτονα. Από τις ομάδες εργασίας συγκεντρώθηκε υλικό σχετικά με το Λάδι και τις Ελιές (Διατροφή και υγεία, Ελιά στην Αρχαία Ελλάδα,  Ελιά και τέχνη)
Ένιωσαν το χιόνι με όλες τις αισθήσεις και έπαιξαν παιχνίδια με τις έννοιες κρύο και ζεστό
Η αμυγδαλιά της αυλής μας καθυστέρησε  να ανθίσει σε σχέση με τις άλλες αμυγδαλιές. Τα παιδιά προβληματίστηκαν και σχολίασαν τη διαφορετικότητα της
Ο δυνατός νοτιάς,  έγινε η αιτία να σκορπιστούν τα πέταλα της αμυγδαλιάς στο χλοοτάπητα. Τα παιδιά έπαιξαν με τα πέταλα και σύγκριναν τις ποσότητες που μάζευαν (μαθηματικά).
Κόψαμε τα αγριόχορτα και τα ξερά φύλλα από τις μπανανιές και τα βάλαμε στον κομποστοποιητή  (περιβαλλοντική συνείδηση)
Μαθηματικά
Με τις ελιές που μάζεψαν, σχημάτισαν τις  παρεούλες  του αριθμού 6
Έπαιξαν παιχνίδια αντιστοίχισης :  Κότινους και νικητές  
Παρατηρώντας τις καταγραφές της θερμοκρασίας  σημείωσαν τις πιο κρύες μέρες του χειμώνα


Τέχνη- μύθος -και θεατρική έκφραση
Έπαιξαν το μύθο της Αθηνάς και του Ποσειδώνα ζωγράφισαν τους δικούς τους αμφορείς
Επεξεργαστήκαμε  τους πίνακες του Θεόφιλου και Vang Cong σχετικά με το λιομάζεμα και την ελιά
Επεξεργάστηκαν πίνακες και εικόνες σχετικά με τα πουλιά του χειμώνα και εκφράστηκαν με τεχνικές θεατρικής έκφρασης.
Δημιουργική έκφραση και στερεά
Τα παιδιά έφτιαξαν πάγους από γεωμετρικά σχήματα και δημιούργησαν τις δικές τους  παγοσυνθέσεις
Κοινωνικοσυναισθηματικές  Δεξιότητες   
Το τέλος του χειμώνα βρήκε τη μπανανιά με πολλά ξερά φύλλα, αδύναμη.  Τα παιδιά έγιναν, οι θετικές ή αρνητικές σκέψεις  της μπανανιάς και έκφρασαν τα συναισθήματα της-συναισθήματα σχετικά με τις δύσκολες μέρες του χειμώνα
ΑΝΟΙΞΗ
        Την άνοιξη ασχοληθήκαμε με τα αρωματικά φυτά.
Τα παιδιά έψαξαν, βρήκαν  μέσα σε  βοτσαλάκι κλαδάκια από αρωματικά φυτά.  Έψαξαν στην αυλή βρήκαν τα αρωματικά και αντιστοίχισαν τα κλαδάκια με τα αντίστοιχα φυτά.
Ακολούθησαν παιχνίδια μέτρησης ύψους με συμβατικές μονάδες (κορδέλες) και διάταξης των φυτών ανάλογα με το ύψος  (μαθηματικά μετρήσεις).
Παιχνίδια γλώσσας: Aντιστοίχιση εικόνας με τη λέξη, όνομα του αρωματικού και αρχικού γράμματος (παιχνίδι η Σαρανταποδαρούσα)
Παιχνίδια αισθήσεων όπου τα παιδιά μάντευαν,  χρησιμοποιώντας την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης,  ποιο αρωματικό κρύβεται μέσα σε καραμέλες η τσίχλες.
Έφτιαξαν ματσάκια με φασκόμηλο και χωρισμένα σε ομάδες ασχολήθηκαν με δραστηριότητα προσέγγισης πολλαπλασιασμού (μαθηματικά)
Σε κάθε ματσάκι έγραψαν τη λέξη φασκόμηλο ( Γλώσσα)
Αποφασίσαμε να φυτέψουμε τα αρωματικά φυτά.
Αρχικά έγινε διερεύνηση του χώρου της αυλής και προτάθηκαν χώροι για φύτεμα. Τέθηκε ο προβληματισμός ποιος χώρος ήταν μεγαλύτερος.
Μέτρηση με επικάλυψη
Τα παιδιά κάλυψαν τις επιφάνειες με τούβλα και βρήκαν τη μεγαλύτερη.
Ακολούθησε φύτευση σε τρεις σειρές.  
Έτσι δόθηκε η ευκαιρία προσέγγισης του πολλαπλασιασμού
Αξιοποιώντας την τεχνική  εκμετάλλευσης  του τυχαίου ασχοληθήκαμε με τα έντομα, οργανώθηκαν δραστηριότητες   γλώσσας, μαθηματικών,  και τεχνικές διαχείρισης του φόβου σχετικά με τις κατσαρίδες , ακρίδες και αράχνες.
Τα παιδιά διαπίστωσαν μελίγκρα στα δέντρα , ξανά την άνοιξη.  Παρατήρησαν ότι όλα σχεδόν   τα έντομα υπήρχαν στην αυλή του σχολείου μας, εκτός από πασχαλίτσες. Ακολούθησε προβληματισμός-καταιγισμός ιδεών. Την επόμενη μέρα, ήρθε η  Χριστίνα με μια πασχαλίτσα την οποία τοποθέτησε στο δέντρο,  θέλοντας να δώσει λύση στο πρόβλημα.
Τέθηκε το θέμα της τροφικής αλυσίδας. Παίξαμε και τα παιδιά συνειδητοποίησαν τη σημασία  ύπαρξης  ισορροπίας στη φύση.
Προμηθευτήκαμε μεταξοσκώληκες από το ΚΠΕ Αρχανών. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με την εκτροφή τους και βίωσαν τη μεταμόρφωση του μεταξοσκώληκα σε πεταλούδα.
Την άνοιξη  ένα τσαμπί με μπανάνες ήταν έτοιμο για κόψιμο. Μετρήσαμε τους μήνες που πέρασαν  από τον ανθό μέχρι να ωριμάσει, το κόψαμε  και το βάλαμε σε σακούλα  με μήλο, για  να κιτρινίσουν οι μπανάνες.  Μετά από 4 μέρες το τσαμπί ήταν έτοιμο. Η ομάδα της μπανανιάς παρουσίασε πληροφορίες για τις μπανάνες: Πού χρησιμοποιούνται, η σημασία τους για την υγεία  και την καθημερινή ζωή.
Ψυχοκινητικά παιχνίδια με μπανάνες
Μουσικές καρέκλες και εχθροί της μπανανιάς
Χρησιμοποιήσαμε τον κορμό της μπανανιάς, φτιάξαμε εμπόδια και τα παιδιά έπαιξαν.  
Γλώσσα –επαφή με κείμενα διαφορετικού μοντέλου
Με τα λουλούδια που έφεραν τα παιδιά για να φυτέψουμε, οργανώθηκαν δραστηριότητες γλώσσας, αναγνώρισης φωνήματος, σύνδεση εικόνας λουλουδιού  και λέξης. Δημιουργία σύνθετων  λέξεων με τις λέξεις λουλούδια και άνθος. Αναζήτηση κρυμμένων λέξεων μέσα σε άλλες.
Τα παιδιά έμαθαν αινίγματα, παροιμίες, μαντινάδες και δημιούργησαν τα δικά τους αινίγματα σχετικά με τα λουλούδια, τα  έντομα και τα αρωματικά φυτά.
Έγινε επεξεργασία του ποιήματος η βροχή των ρόδων
Ηχητική επένδυση του ποιήματος με τα κρουστά οργανάκια και τα παιδιά ζωγράφισαν μια ανοιξιάτικη βροχή, δίνοντας το δικό τους τίτλο π.χ  βροχή από φράουλες, βροχή από παγωτά, βροχή από κεράσια
Ψυχοκινητικό παιχνίδι-γλώσσας (σύνθεση φωνήματος αρχικού γράμματος) με λουλούδια.  Ποιο  λουλούδι  να διαλέξω, τραλαλά  τραλαλα λα λα
Γλώσσα και λογοτεχνία
    Αναφερθήκαμε σε μύθους των λουλουδιών: το τριαντάφυλλο, ο κρίνος, οι ανεμώνες αλλά και σε μύθους λουλουδιών που συνδεόταν με τη χριστιανική θρησκεία, παπαρούνες  πασχαλιά, δάκρυ της Παναγιάς
Επίσης επεξεργαστήκαμε το παραμύθι: το χαρούμενο λιβάδι και τα παιδιά συνειδητοποίησαν ότι η ομορφιά βρίσκεται στη διαφορετικότητα
Κατανόηση και σεβασμός της διαφορετικότητας–γλωσσική καλλιέργεια–προσέγγιση του συλλαβισμού
Τα παιδιά χωρισμένα σε ζευγάρια δημιουργούν ένα λουλούδι με άξονα συμμετρίας, του δίνουν όνομα, βάζοντας ο καθένας την πρώτη συλλαβή από το όνομά του. Το παρουσιάζουν στην ολομέλεια  και λένε την ιστορία του
Δραστηριότητες προσέγγισης της συμμετρίας    
       Η συμμετρία  μέσα από το μύθο της νεράιδας συμμετρίας  
Βρίσκουν τον άξονα συμμετρίας σε πεταλούδες, πασχαλίτσες, λουλούδια και τα κόβουν συμμετρικά
Μαγική ζωγραφιά με άξονα συμμετρίας
Διπλώνουν μια κόλλα Α4 βρίσκοντας τον άξονα συμμετρίας. Βάζουν σταγόνες από τέμπερα διάφορων χρωμάτων και δημιουργούν μια ζωγραφιά με συμμετρία, την κόβουν και φτιάχνουν μια πεταλούδα
Οργανώνονται παιχνίδια αναγνώρισης πλήθους με μια ματιά. Προσέγγιση της πρόσθεσης και αφαίρεσης  με μαργαρίτες (μαθηματικά).
Κατασκευή στεφανιών, με μοτίβο δύο άσπρα ρόδα δύο μαργαρίτες.
Επίλυση προβλήματος: πόσα λουλούδια  χρειαστήκαμε για την κατασκευή του στεφανιού. Προσέγγιση της πράξης του πολλαπλασιασμού και σχηματισμός αριθμητικής  παράστασης του πολλαπλασιασμού.
Τα  παιδιά χωρισμένα σε ζευγάρια τοποθετούν  το  σύμβολο της ανισότητας ανάμεσα στα λουλούδια που έφεραν από το σπίτι για φύτεμα
Επιδαπέδιο παιχνίδι με συντεταγμένες:  λουλούδια  και χρώμα.
Παιχνίδι αισθήσεις και λουλούδι
Τα παιδιά διαλέγουν ένα λουλούδι, το παρατηρούν, το μυρίζουν, το αγγίζουν, αφουγκράζονται τον ήχο του (αν υπάρχει)και καταγράφουν το αποτέλεσμα σε φύλλο εργασίας
Παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού με πίνακες
Τα παιδιά χωρισμένα σε τρεις ομάδες  περνούν  από δοκιμασίες ψάχνουν σε διάφορα σημεία της αυλής, βρίσκουν πίνακες σχετικά με την άνοιξη  και κάθε ομάδα πρέπει να φτιάξει μια ιστορία και να δώσει ένα τίτλο.
Οπτικοποίηση
Παρατηρούν τον πίνακα του Ιακωβίδη, Τα γεράνια  και μιλούν για τα χρώματα
Παρατηρούν τα γεράνια της αυλής και λένε τις ομοιότητες και τις διαφορές με τον πίνακα του Ιακωβίδη
Χωρίζονται σε ομάδες. Μια μια ομάδα παρατηρεί τα γεράνια της γλάστρας από διαφορετική οπτική και λέει τι βλέπει. Βγάζουν φωτογραφίες τη  γλάστρα με τα γεράνια από διάφορες γωνίες και τη σχολιάζουν.
Χώρος –μετατόπιση και στροφή σε  πλακόστρωτο
Τα παιδιά χωρισμένα σε ζευγάρια παρατηρούν αλλαγές σε θέσεις και στροφές και περιγράφουν το είδος της αλλαγής.  Γραφική αναπαράσταση της  διαδρομής σε τετραγωνισμένο χαρτί
Κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες –κριτική σκέψη
Τα παιδιά χωρισμένα  σε ομάδες ακούν με το στηθοσκόπιο τη καρδιά όποιου δένδρου θέλουν, στη συνέχεια ακουμπούν το αυτί πάνω στο δέντρο. Το δέντρο τους λέει ένα μυστικό
Γίνεται η φύτευση των λουλουδιών στο παρτέρι
Σχηματίζονται συνθέσεις από πήλινα δοχεία γιαουρτιών και φυτεύονται λουλούδια μέσα αυτές   
Τα παιδιά εκφράζονται δημιουργικά και ζωγραφίζουν τους τοίχους της αυλής του  νηπιαγωγείου
ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ
Πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Ηρακλείου, όπου τα παιδιά είδαν και ενημερώθηκαν για καλλιέργειες σε θερμοκήπιο.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Το πρόγραμμα από τη φύση του υπόκειται σε χρονικούς περιορισμούς.  Αυτό σημαίνει  για παράγειγμα ότι αν δεν φυτέψουν την κατάλληλη στιγμή δε θα έχουμε αποτελέσματα. Γι αυτό υπήρχε πίεση του χρόνου. Οι καιρικές συνθήκες δυσκόλεψαν την έγκαιρη υλοποίηση δραστηριοτήτων.  Τα παιδιά έδειχναν να ενθουσιάζονται με τις δραστηριότητες συνεργάστηκαν και αλληλεπίδρασαν,   υιοθέτησαν θετικές στάσεις για το περιβάλλον   
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ
Συνεργαστήκαμε με το ΤΕΙ Κρήτης, με το τμήμα Γεωπονίας, με το Δήμο Ηρακλείου-τμήμα Πρασίνου  και με το Σύλλογο Γονέων
Έχει προγραμματιστεί η δεντροφύτευση του πάρκου που βρίσκεται απέναντι από το Νηπιαγωγείο μας,  σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων αλλά και το Δήμο  
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Τα παιδιά του φθινοπώρου, Λότη  Πέτροβιτς
Η Γιορτή των πουλιών, Ρούλα Παπανικολάου
Περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο
Συναισθηματική Αγωγή, Νίκη Δεληκανάκη
WWF Ελλάς Δημιουργία κήπου
youtube.comΠερσεφόνη, 4 Εποχές